Klub Menedżera

W matematycznej teorii decyzji, ryzyko dotyczy sytuacji, w której wybranie danego wariantu pociąga za sobą możliwości wystąpienia różnych negatywnych i pozytywnych konsekwencji, przy założeniu że znamy prawdopodobieństwo wystąpienia każdej z możliwości. Formalnie, decyzjami podejmowanymi w warunkach ryzyka nazywamy takie problemy, w których dla każdej możliwej decyzji znany jest rozkład prawdopodobieństwa wszystkich jej skutków. Podejmowanie ryzyka często wiąże się z zachwianiem: wiary, pewności, przekonań. Ze złamaniem danych samemu sobie postanowień. Zawsze powoduje dyskomfort – zarówno psychiczny, jak i fizyczny.

A to z powodu konfliktu pomiędzy człowiekiem i otaczającą go rzeczywistością. Jak się okazuje, instynkt przetrwania często bywa silniejszy niż zasady. Naginamy własne poglądy, racjonalizujemy zachowania, uciekamy od siebie coraz bardziej po to, żeby z życiowej rozgrywki wyjść z tarczą, a nie na tarczy. Nawet, jeśli w swojej dziedzinie jesteśmy mistrzami. Jednym z nich był Mike Terry (Chiwetel Ejiofor) – trener wschodnich sztuk walki, który prowadził żywot nauczyciela samoobrony zgodnie z kodeksem samurajów. W filmie „Mistrz” (reż. David Mamet) seria niefortunnych zdarzeń powoduje, że bohater ten niemal łamie podstawową życiową zasadę – że nie będzie walczył za pieniądze. Te jednak są mu potrzebne, żeby spłacić zaciągnięte długi – decyduje się więc na „ustawioną” walkę w telewizji. Jak czuje się po przekroczeniu tej granicy? Tego nie dowiemy się nigdy, bo Terry z całej sytuacji wychodzi z twarzą. Haniebną walkę kończy  zwycięsko poza ringiem, zbierając laury od swoich – tych najważniejszych – mistrzów.

Ratuje tym samym honor i odzyskuje szacunek – przede wszystkim do samego siebie. Co jednak zrobić, gdy oprócz własnego samopoczucia w grę wchodzi życie – i to cudze? O to można by z powodzeniem zapytać aktora Caseya Afflecka – odtwórcę głównej roli w kryminale „Gdzie jesteś Amando”. Reżyserski debiut Bena Afflecka został okrzyknięty jednym z najlepszych filmów 2007 roku (docenili go m.in. krytycy filmowi z Nowego Jorku i Los Angeles) i jednocześnie jest jednym z najlepszych przykładów na to, jak sztywne, żelazne zasady biorą górę nad rozsądkiem.

Tak stało się w przypadku odnalezionej Amandy, która „w imię zasad” została zabrana z dobrego domu i zwrócona matce – nieodpowiedzialnej, niechlujnej narkomance (Amy Ryan za tę rolę była nominowana do Oscara i Złotego Globu). Śliczna dziewczynka prawdopodobnie stanie się kopią zaniedbanej kobiety. Jak często słyszymy z ust tego, który postąpił niewłaściwie, że „chciał dobrze”? Dobrze chcieli bohaterowie obu filmów. Banalnym może wydawać się tutaj przytoczenie znanej maksymy, mówiącej że „jeśli chcesz uszczęśliwić innych, zacznij od siebie”. Życie w zgodzie z własnymi zasadami to trudna sztuka – za ich łamanie sami przed sobą płacimy więcej, niż się spodziewamy. Bohaterowie „Mistrza” i „Gdzie jesteś, Amando” posiadali je tylko pozornie. Bieg czasu zweryfikował ich możliwości. Filmy prowadzą do refleksji: jak żyć w tym zredefiniowanym świecie? Ustalić zasady od nowa? Cóż, chyba lepiej – i tu każdy się musi zgodzić – nie pozwalać na ich naruszanie. Chyba, że naprawdę jesteśmy gotowi za to zapłacić.

Cena zasad

Ewa Orczykowska

Prywatny detektyw Patrick Kenzie wraz z partnerką Angelą Gennaro zostają poproszeni o odnalezienie czteroletniej Amandy. Dziewczynka zaginęła w Dorchester – jednej z najniebezpieczniejszych dzielnic Bostonu. Śledztwo wciąga młodego detektywa na tyle, że próbując rozwikłać zagadkę, ryzykuje coraz więcej: od związku, poprzez stan psychiczny, a skończywszy na własnym życiu. Za złamanie zasad zapłaci wysoką cenę. Będzie nią nie tylko samotność, ale też przekonanie się na własnej skórze, że postępowanie zgodne z prawem nie zawsze jest zasadne.