Klub Menedżera

ELASTYCZNOŚĆ OSOBOWOŚCI

Najistotniejsza cechą menedżera jest skuteczność: definiowana jako zdolność do osiągania zaplanowanego w czasie rezultatu działań wynikających z podejmowanych decyzji – na tyle optymalnych, że dających oczekiwany efekt przy minimalnych kosztach. 

Uważam, że skuteczność zależy przede wszystkim – choć oczywiście nie wyłącznie – od osobowości menedżera. To ona stanowi przyczynę sukcesu lub porażki w zarządzaniu i ma wpływ na pozycję menedżera w organizacji i na rynku. To ona decyduje o sposobach wykorzystania wiedzy, poglądów, myśli, doświadczenia i intuicji, a także o sposobach interpretacji informacji oraz sprawowania władzy. I to od niej zależy jakość menedżerskich decyzji. 

Każdy menedżer działa pod presją konkurencji, klientów, kryzysów ekonomicznych i sytuacyjnych, ale też organizacji, którą zarządza, prawa, które go obowiązuje, oraz etyki lub często zastępującej ją koniunkturalnej oceny własnych myśli i działań. Bycie menedżerem nie powoduje, że nagle stajemy się inni. Sprawowanie określonej funkcji nie czyni nas innymi ludźmi, choć płynąca z niej władza może nas zmienić. I często tak właśnie się dzieje.

Menedżer pod presją czasu turbulentnego

Zmiany, które obecnie zachodzą na całym świecie, swą szybkością i nieprzewidywalnością kwestionują sens dotychczasowych prawd o cyklach gospodarczych i pochodnych. Najlepszą odpowiedź na wymagania epoki turbulentnej, w której teraz żyjemy, stanowi organizacja elastyczna, zaś najlepszą receptę na menedżerską skuteczność – świadomość własnej osobowości. Gdy w reakcji na zachodzące w otoczeniu przeobrażenia organizacja potrafi zmienić swe relacje z otoczeniem lub zmodyfikować własną strukturę i zachodzące w niej procesy, wówczas możemy uznać ją za organizację elastyczną.

Elastyczność organizacji to zatem nic innego, jak – podjęty w następstwie przemian, które zaszły w otoczeniu – szereg działań zapewniających organizacji utrzymanie lub polepszenie dotychczasowej pozycji wobec klienta i konkurencji; działań wynikających z decyzji menedżerów odpowiedzialnych za organizację. Elastyczność organizacji może dotyczyć zarówno poziomów zarządzania (skoro procesy decyzyjne stanowią element zdolności przystosowawczych), jak i struktur organizacji pojmowanej jako system współdziałających części.

O tym, czy danej organizacji uda się w epoce turbulentnej przetrwać i osiągnąć sukces, decyduje jej elastyczność. Elastyczne zaś są te organizacje, którymi zarządzają menedżerowie świadomi własnej osobowości.

Świadomość osobowości to zdolność do oceny, które z własnych ograniczeń zastąpić pracą innych.

Świadomy swej osobowości menedżer to taki, który stale pamięta o dwóch prawidłowościach. Pierwsza, dość banalna, głosi, że zwykle wygrywają ci, których stać na współpracę z mądrzejszymi, przegrywają zaś ci, którzy boją się młodszych i lepiej przygotowanych współpracowników. Druga, już mniej oczywista, uczy, iż świadomość własnych słabych stron może stać się mocną stroną i stanowić świetny punkt wyjścia do rozszerzenia granic menedżerskiej osobowości.

Rola menedżera w budowaniu elastycznej organizacji zależy od jego możliwości i ograniczeń.

Z tego czysto pragmatycznego podejścia wynika, że nasze wyobrażenia, twierdzenia czy poglądy ukazują swój sens i znaczenie w praktycznych konsekwencjach podejmowanych na ich podstawie wyobrażeń decyzji. Dlatego dążący do skuteczności menedżer, analizując rzeczywistość, nie powinien wykluczać z analizy również owych własnych wyobrażeń, twierdzeń etc.

William James, popularyzator pragmatyzmu, twierdził, że pojęcia i teorie są tylko instrumentami i narzędziami myślenia oraz działania, a nie odbiciem rzeczywistości. Są użyteczne o tyle, o ile umożliwiają realizację celów. Zatem za prawdziwe należy uznać tylko te teorie i pojęcia, którymi kierując się, osiągamy zamierzone cele. To bardzo subiektywne podejście do rzeczywistości doskonale oddaje istotę osobowości menedżera świadomego. 

Podsumowując pierwszą część rozważań na temat skuteczności, posłużę się raz jeszcze analogią między prowadzeniem samochodu a zarządzaniem i decydowaniem: skuteczność to taki punkt, do którego można dojechać wieloma różnymi drogami. O wyborze drogi decyduje kierowca i tylko od jego umiejętności zależy, jakie będą koszty i czas dotarcia do celu.