Teatr Przejdź do:
Polscy reżyserzy teatralni
Ewa Orczykowska
Polski świat teatralny zdominowały nazwiska. Reżyserzy na tyle charakterystyczni, że nie sposób pomylić ich z nikim innym. Większość z nich skupia się na projektach międzynarodowych – często zagranicą są bardziej znani niż w kraju – a w polskich teatrach reżyserują, gdy akurat mają wolną chwilę. Oto nazwiska, które warto zapamiętać.
Krzysztof Warlikowski – numer jeden na polskiej scenie, jeśli chodzi o uznanie na świecie. Reżyser urodzony w latach 60., studiował po kolei: filozofię, filologię romańską, historię teatru greckiego i reżyserię. Dotychczas zrealizował ponad 30 spektakli. Jego „konikiem” jest Szekspir – na scenie pokazywał go aż 11 razy. Często inscenizuje również dramaty antyczne i współczesne teksty. Spektakle stworzone przez Warlikowskiego odnoszą sukcesy zagranicą (m.in. na prestiżowym festiwalu teatralnym w Awinionie). Od 10 lat reżyser zajmuje się też operą – współpracował z Operą Narodową i Operą Paryską. Stale współpracuje z kompozytorem Pawłem Mykietynem. Od 1991 roku jest związany z Teatrem Rozmaitości w Warszawie, a sam od dwóch lat jest dyrektorem tamtejszego Nowego Teatru. Ostatnie premiery to: „Tramwaj zwany pożądaniem” (2010) i „(A)Pollonia” (2009).
Jan Klata – teatralny celebryta numer jeden, przedstawiciel średniego pokolenia (ur. w 1973 roku), który oprócz tego że reżyseruje, jest też dramaturgiem i felietonistą "Tygodnika Powszechnego". Jego spektakle są widowiskowe, zabawne, bardzo nowoczesne i przystępne, przez co Klata często spotyka się z krytyką, która zarzuca mu spłycanie przekazu teatralnego. Głośniejsze realizacje to: „Sprawa Dantona” w Teatrze Polskim we Wrocławiu, „Ziemia Obiecana” na podstawie powieści Reymonta, „Nakręcana pomarańcza”, zrealizowana dla Wrocławskiego Teatru Współczesnego. Obecnie jest związany z Teatrem Starym w Krakowie i Teatrem Polskim we Wrocławiu. Ostatnio wystawił w Teatrze Polskim „Kazimierza i Karolinę” Odona von Horvatha, która nie została zbyt dobrze przyjęta przez krytykę.
Krystian Lupa - rocznik 1943, reżyser teatralny, scenograf, grafik, autor scenariuszy i profesor w krakowskiej PWST. Po studiach związał się z dwoma teatrami: Teatrem im. Norwida w Jeleniej Górze i ze Starym Teatrem w Krakowie, w którym dziś najczęściej pracuje. W swoich spektaklach często podejmuje próby określenia duchowej kondycji człowieka na przełomie wieków. Przedstawienia Lupy są oszczędne w formie i przez to trudne w odbiorze, a on sam w świecie teatralnym uchodzi za ekscentryka. To głównie przyczyna metody, jaką stosuje w pracy z aktorami: wymaga od nich bezwzględnego posłuszeństwa i stuprocentowego „wczucia się” w rolę (stąd też głośny incydent, kiedy aktorka Joanna Szczepkowska w ramach sprzeciwiania się tym metodom, "wypięła się" na niego w tracie jednej z premier). Lupa znany jest również z ośmiogodzinnego przedstawienia „Factory 2” – historii o Andym Warholu, którą wystawił w Teatrze Starym w Krakowie. Jego ostatni projekt to „Persona. Tryptyk”. Pierwsza część poświęcona została Marilyn Monroe, druga - Simone Weil. Lupa jest laureatem dwóch najpoważniejszych polskich nagród teatralnych: Nagrody im. Konrada Swinarskiego - przyznawanej przez redakcję miesięcznika "Teatr" - (1988) i Nagrody im. Leona Schillera (1992). Został też odznaczony austriackim Krzyżem Honorowym I klasy za działalność w dziedzinie nauki i sztuki, a w 2009 roku otrzymał prestiżową Europejską Nagrodę Teatralną.
Michał Zadara – skromny, świetnie wykształcony reżyser teatralny, reprezentujący młode pokolenie (ur. 1974). Od 2004 roku reżyseruje w kilku teatrach: Wybrzeże w Gdańsku, Stary w Krakowie, Współczesny we Wrocławiu, Narodowy w Warszawie, Współczesny w Szczecinie, Maxim Gorki w Berlinie i HaBima w Tel Awiwie. Wcześniej pracował m.in. jako asystent public relations, stolarz scenograficzny oraz informatyk. Tworzy zarówno dla teatru, jak i dla opery. Ostatnio zrealizował światową prapremierę operową „La liberta chiama la liberta” w Operze Wrocławskiej. Dwukrotnie był nominowany do Paszportu Polityki. Nagrodę dostał w 2007 roku.
Barbara Wysocka – to nazwisko warto zapamiętać, bo młoda pani reżyser (ur. 1979) jest tegoroczną laureatką Paszportu Polityki (nominowana w dwóch kategoriach – teatr i muzyka poważna). Skończyła krakowską PWST i przez kilka lat pracowała jako aktorka. Jako reżyser zadebiutowała w 2007 roku, wystawiając spektakl w Starym Teatrze w Krakowie. Kolejne inscenizacje to "Kaspar" Petera Handke (Teatr Współczesny we Wrocławiu), "Pijacy" Franciszka Bohomolca (Stary Teatr) oraz "Opera dokumentalna o Okrągłym Stole" i "Anhelli" Juliusza Słowackiego (Instytut Teatralny). W listopadzie 2009 odbyła się w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej premiera opery "Zagłada Domu Usherów" Philipa Glassa w jej reżyserii. Jej ostatnia realizacja teatralna to „Szosa Wołokołamska” we wrocławskim Teatrze Polskim.
Grzegorz Jarzyna - reżyserowane przez siebie spektakle teatralne podpisuje różnymi pseudonimami (np. Horst Leszczuk, Grzegorz Horst d'Albertis). Studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Podczas studiów w PWST był asystentem Krystiana Lupy. Od 1998 roku jest dyrektorem artystycznym TR Warszawa (dawnego Teatru Rozmaitości). Jest również laureatem wielu nagród, m.in. Paszportu Polityki i dwukrotnie Nagrody im. Konrada Swinarskiego. Ostatnio wyreżyserował „Fedrę” Jeana Racine’a dla amsterdamskiej Toneelgroep i muzyczną opowieści Maurice’a Ravela „Dziecko i czary” (na deskach Staatsoper w Monachium) świetnie przyjętą przez niemieckich krytyków.
Natalia Korczakowska - młoda (ur. 1973) i nowoczesna, poza tym że reżyseruje, sama tworzy muzykę do swoich spektakli. Wyreżyserowała kilkanaście spektakli, wśród których warto wyróżnić monodram Bartosza Porczyka "Smycz" w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Wiele tworzy w Jeleniej Górze. W tamtejszym teatrze Norwida wyreżyserowała dwie sztuki: "Śmierć Człowieka-Wiewiórki" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk i "Elektrę" Eurypidesa. Oba spektakle zebrały świetne recenzje widzów oraz krytyków.
Sebastian Majewski – reżyser, dramaturg i aktor. Przez kilka lat związany był z Teatrem Wierszalin Piotra Tomaszuka w Supraślu. Tam też zadebiutował inscenizacją książki Olgi Tokarczuk "Prawiek i inne czasy". Realizował również spektakle dla Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie, Teatru Miejskiego w Gliwicach, Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu i Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu. Jest założycielem awangardowej formacji Scena Witkacego.wro, uznawanej za najbardziej oryginalny zespół teatralny Wrocławia. Wraz z Janem Klatą zrealizował głośne przedstawienie "Transfer!" we Wrocławskim Teatrze Współczesnym, "Sprawę Dantona" w Teatrze Polskim we Wrocławiu oraz "Trylogię" Sienkiewicza w Starym Teatrze w Krakowie. Obecnie pełni funkcję dyrektora Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu.
Maja Kleczewska - absolwentka psychologii na Uniwersytecie Warszawskim oraz reżyserii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Jej debiutanckie przedstawienie "Jordan" z 2000 roku wystawione w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, przyniosło duże uznanie krytyków. Kolejne realizacje teatralne na deskach teatrów całego kraju również spotkały się z pozytywnym przyjęciem. W 2006 roku Kleczewska została laureatką nagrody Paszport Polityki.
Paweł Miśkiewicz - skończył studia najpierw na wydziale aktorskim, później na reżyserskim krakowskiej PWST (1995) oraz teatrologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował w Teatrze Starym w Krakowie, gdzie był początkowo aktorem, blisko współpracującym z Krystianem Lupą. W 2000 roku objął stanowisko dyrektora artystycznego Teatru Polskiego we Wrocławiu; w tym samym roku otrzymał Paszport Polityki, a rok później – dwa Ludwiki za spektakl "Rajski ogródek". Jest również laureatem nagrody im. Konrada Swinarskiego - za reżyserię przedstawienia „Niewina” Dei Loher w Starym Teatrze w Krakowie. W 2007 roku został powołany na dyrektora artystycznego Teatru Dramatycznego w Warszawie.
