Zdrowie Przejdź do:
Dr Rafał J. Bułdak
Naukowcy na łamach czasopisma Nature Neuroscience publikują wstrząsające doniesienia o tym, iż jesteśmy w stanie uzależnić się od śmieciowego jedzenia, w mechanizmie podobnym do powstawania uzależnienia od kokainy czy heroiny. Związane jest to z efektem, jaki wywołuje glukoza oraz inne substancje z pożywienia, drażniące ośrodek przyjemności znajdujący się w podwzgórzu. Według dr. Paula Kennego - organizm przestawia się ze zdrowej żywności na junk foods zdumiewająco łatwo. Nadmierna konsumpcja żywności wywołującej przyjemne uczucie sytości, uruchamia reakcje w części mózgu generującej poczucie nagrody, co z kolei wywołuje przymus konsumpcji.
W OBNIŻONYM NASTROJU WYWOŁUJE REAKCJE KOMPENSACYJNE
W stanach frustracji i w konflikcie napędów, pojawia się potrzeba zrekompensowania obniżonego nastroju i stanów zestresowania substancjami psychoaktywnymi, drażniącymi „ośrodek nagrody” w mózgowiu i podwyższającymi uwalnianie lub zatrzymywanie dopaminy, która wykazuje ośrodkowe działanie nagradzające. Podobnie jest z glukozą, stymulującą „ośrodek sytości” w podwzgórzu, który także kooperuje i jest częścią układu nagrody. Można stwierdzić, że większość nadużywanych środków uzależniających działa według takiego samego mechanizmu.
W mózgu aktywowany jest obwód według schematu: bodziec → potrzeba → aktywność → nagroda (wzmocnienie) → zaspokojenie. Reakcje zastępcze są częste nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt. Stereotypie to często proste, zrytualizowane, powtarzane czynności, pozbawione celu i nie prowadzące do zaspokojenia faktycznych fizjologicznych potrzeb. Charakterystyczne reakcje zastępcze to na przykład „konsumpcja paznokci”, czy dłubanie w nosie lub stosowanie używek. Wszystkie wymienione przykłady są generowane prawdopodobnie przez zaburzenia poziomu dopaminy oraz serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym, jako skutek działania stresu, ale także jako wynik wzrostu aktywności rdzenia nadnerczy i produkcji noradrenaliny. Działający stresor, jako czynnik zagrażający, wywołuje zmiany w OUN (ośrodkowy układ nerwowy), które przekładają się na zmiany w poziomie wydzielania hormonów na obwodzie oraz wpływają na zachowanie jednostki (behawior).
W jaki sposób zwiększyć równowagę hormonalną w układzie nagrody?
Proste ćwiczenia, nie wymagające skomplikowanego i drogiego sprzętu, są najlepszą metodą w obniżaniu napięcia emocjonalnego i pozwalają na skuteczne ograniczenie nadmiernego używania leków. Stwierdzono znaczne obniżenie „napięcia psychogennego” zaraz po zakończeniu joggingu czy pływania. Po pierwsze trening psychologiczny - już samo wygospodarowanie wolnego czasu na aktywność fizyczną (trening zarządzania czasem) powoduje polepszenie nastroju. Po drugie według hipotezy gorączkowej Morgana, wzrost temperatury ciała powoduje poprawę samopoczucia.
Efekty takiej terapii gorączkowej u osób nie posiadających przeciwwskazań do korzystania z sauny lub wysiłku fizycznego, potwierdzają tę hipotezę. Niestety, w przypadku terapii ciepłem, istnieją kardynalne przeciwwskazania dla osób z już rozpoznaną chorobą wieńcową serca i po przebytym zawale serca, a także dla chorych z nadciśnieniem tętniczym. Po trzecie ćwiczenia fizyczne zwiększają stężenia noradrenaliny i serotoniny w mózgu. Zwiększony poziom owych neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym, wiąże się ze zmniejszeniem objawów depresyjnych. Po czwarte w warunkach stresu fizycznego zwiększa się wyrzut naturalnych opiatów – endorfin – zmniejszają one wrażliwość na ból oraz wywołują stan euforii.
Zwierzęta doświadczalne odżywiane śmieciowym jedzeniem, wykazywały objawy nałogu, gdyż nawet stymulowane prądem elektrycznym dążyły do zdobywania tego typu pożywienia. Zwierzęta, którym zastąpiono śmieciowe jedzenie zdrową karmą – odmawiały konsumpcji. Naukowcy badali efekty chemiczne zachodzące w mózgu z udziałem dopaminy (tzw. hormonu szczęścia). Dopamina wydzielana jest w czasie przyjemnych doznań i wywołuje uczucie sytości oraz zadowolenia, zarówno podczas zażycia narkotyku, jak i podczas spożywania śmieciowego jedzenia.
Jedną z możliwych przyczyn szybkiego przestawienia się organizmu ze zdrowej żywności na jej śmieciowy odpowiednik, jest właśnie działanie narkotyczne.
Dr Rafał J. Bułdak
Naukowcy na łamach czasopisma Nature Neuroscience publikują wstrząsające doniesienia o tym, iż jesteśmy w stanie uzależnić się od śmieciowego jedzenia, w mechanizmie podobnym do powstawania uzależnienia od kokainy czy heroiny. Związane jest to z efektem, jaki wywołuje glukoza oraz inne substancje z pożywienia, drażniące ośrodek przyjemności znajdujący się w podwzgórzu. Według dr. Paula Kennego - organizm przestawia się ze zdrowej żywności na junk foods zdumiewająco łatwo. Nadmierna konsumpcja żywności wywołującej przyjemne uczucie sytości, uruchamia reakcje w części mózgu generującej poczucie nagrody, co z kolei wywołuje przymus konsumpcji.
Zwierzęta doświadczalne odżywiane śmieciowym jedzeniem, wykazywały objawy nałogu, gdyż nawet stymulowane prądem elektrycznym dążyły do zdobywania tego typu pożywienia. Zwierzęta, którym zastąpiono śmieciowe jedzenie zdrową karmą – odmawiały konsumpcji. Naukowcy badali efekty chemiczne zachodzące w mózgu z udziałem dopaminy (tzw. hormonu szczęścia). Dopamina wydzielana jest w czasie przyjemnych doznań i wywołuje uczucie sytości oraz zadowolenia, zarówno podczas zażycia narkotyku, jak i podczas spożywania śmieciowego jedzenia.
Jedną z możliwych przyczyn szybkiego przestawienia się organizmu ze zdrowej żywności na jej śmieciowy odpowiednik, jest właśnie działanie narkotyczne.
W OBNIŻONYM NASTROJU WYWOŁUJE REAKCJE KOMPENSACYJNE
W stanach frustracji i w konflikcie napędów, pojawia się potrzeba zrekompensowania obniżonego nastroju i stanów zestresowania substancjami psychoaktywnymi, drażniącymi „ośrodek nagrody” w mózgowiu i podwyższającymi uwalnianie lub zatrzymywanie dopaminy, która wykazuje ośrodkowe działanie nagradzające. Podobnie jest z glukozą, stymulującą „ośrodek sytości” w podwzgórzu, który także kooperuje i jest częścią układu nagrody. Można stwierdzić, że większość nadużywanych środków uzależniających działa według takiego samego mechanizmu.
W mózgu aktywowany jest obwód według schematu: bodziec → potrzeba → aktywność → nagroda (wzmocnienie) → zaspokojenie. Reakcje zastępcze są częste nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt. Stereotypie to często proste, zrytualizowane, powtarzane czynności, pozbawione celu i nie prowadzące do zaspokojenia faktycznych fizjologicznych potrzeb. Charakterystyczne reakcje zastępcze to na przykład „konsumpcja paznokci”, czy dłubanie w nosie lub stosowanie używek. Wszystkie wymienione przykłady są generowane prawdopodobnie przez zaburzenia poziomu dopaminy oraz serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym, jako skutek działania stresu, ale także jako wynik wzrostu aktywności rdzenia nadnerczy i produkcji noradrenaliny. Działający stresor, jako czynnik zagrażający, wywołuje zmiany w OUN (ośrodkowy układ nerwowy), które przekładają się na zmiany w poziomie wydzielania hormonów na obwodzie oraz wpływają na zachowanie jednostki (behawior).
W jaki sposób zwiększyć równowagę hormonalną w układzie nagrody?
Proste ćwiczenia, nie wymagające skomplikowanego i drogiego sprzętu, są najlepszą metodą w obniżaniu napięcia emocjonalnego i pozwalają na skuteczne ograniczenie nadmiernego używania leków. Stwierdzono znaczne obniżenie „napięcia psychogennego” zaraz po zakończeniu joggingu czy pływania. Po pierwsze trening psychologiczny - już samo wygospodarowanie wolnego czasu na aktywność fizyczną (trening zarządzania czasem) powoduje polepszenie nastroju. Po drugie według hipotezy gorączkowej Morgana, wzrost temperatury ciała powoduje poprawę samopoczucia.
Efekty takiej terapii gorączkowej u osób nie posiadających przeciwwskazań do korzystania z sauny lub wysiłku fizycznego, potwierdzają tę hipotezę. Niestety, w przypadku terapii ciepłem, istnieją kardynalne przeciwwskazania dla osób z już rozpoznaną chorobą wieńcową serca i po przebytym zawale serca, a także dla chorych z nadciśnieniem tętniczym. Po trzecie ćwiczenia fizyczne zwiększają stężenia noradrenaliny i serotoniny w mózgu. Zwiększony poziom owych neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym, wiąże się ze zmniejszeniem objawów depresyjnych. Po czwarte w warunkach stresu fizycznego zwiększa się wyrzut naturalnych opiatów – endorfin – zmniejszają one wrażliwość na ból oraz wywołują stan euforii.
